35 ปียังแจ๋วของ GIF ที่ยังไม่มีใครโค่นได้

ถึงแม้ว่าคุณอาจจะไม่เคยรู้จักหรือได้ยินชื่อ Steve Willhite แต่คุณจะต้องเคยเห็นรูปแบบคอมพิวเตอร์กราฟฟิคผลงานการสร้างสรรค์ของเขาผ่านตาแบบนับไม่ถ้วนแน่ ผลงานที่ว่าของ Steve Willhite ก็คือมีมที่เราเห็นเป็นสกุล GIF นั่นเอง 

GIF (อ่านว่า “จิฟ”) เป็นภาพเคลื่อนไหวขนาดสั้นไร้เสียง เล่นซ้ำไปมา โดยที่ภาพอาจจะไม่ได้ชัดระดับ HD แต่ก็ถือว่าเป็น “ภาษากลาง” รูปแบบหนึ่ง ซึ่งนิยมใช้กันแพร่หลายขนาดที่กว่าครึ่งของบทสนทนาใน Twitter ใช้ GIF แทนการพิมพ์คำพูดใดๆ

แน่นอนว่าแรกเริ่มเดิมที Steve Willhite ไม่ได้ตั้งใจจะให้ GIF ถูกนำมาใช้เป็นมีมล้อเลียนนับล้านชิ้นแบบที่เราเห็นกันทุกวันนี้ ย้อนกลับไปเมื่อปี 1987 (ใครยังไม่เกิดบ้างยกมือขึ้น) สมัยที่ Steve Willhite ยังทำงานเป็นวิศวกรซอฟท์แวร์ให้กับบริษัท CompuServe (บริษัทให้บริการอินเตอร์เน็ตรายแรกๆ ของอเมริกา ปัจจุบันอยู่ภายใต้การดูแลของ Verizon) ซึ่งตอนนั้นเขาเพียงแค่ทำสกุลกราฟฟิคนี้ขึ้นมาเพื่อตอบโจทย์ผู้บริหารอย่าง Alexander “Sandy” Trevor เท่านั้น

GIF ถือกำเนิดขึ้นด้วยแนวความคิดของ Trevor ที่อยากได้ Format ภาพกราฟฟิคที่ใช้ได้ทั่วโลก เพราะในสมัยนั้นแต่ละค่าย ไม่ว่าจะเป็น Apple, Commodore หรือ IBM ต่างก็มี Format เป็นของตัวเอง และถึงแม้ในสมัยนั้นจะมีสกุลอย่าง JPEG แล้ว แต่ก็ยังไม่ใช่สิ่งที่ CompuServe อยากได้ Trevor จึงสั่งให้ Steve Willhite ทำ รูปแบบไฟล์ภาพที่สามารถดูกราฟฟิคต่อเนื่องอย่างการพยากรณ์อากาศ ที่ดูเป็นชิ้นเป็นอัน และสามารถดาวน์โหลดได้อย่างรวดเร็ว (ด้วยความเร็วอินเตอร์เน็ต 2400 บิตต่อวินาที ที่ถือว่าแรงแล้วในสมัยนั้น) Steve Willhite จึงไปทำการบ้านและค้นพบเทคนิคการอัดไฟล์ที่เรียกว่า “LZW” (ย่อมาจากชื่อผู้คิดค้นสามคน Abraham Limpel, Jacob Ziv, Terry Welch)  ทำให้เขาสามารถอัดไฟล์ภาพรวมกันให้เล็กที่สุดโดยสูญเสียคุณภาพของภาพให้น้อยที่สุด จนกลายเป็นรูปแบบ GIF ได้ 

GIF เริ่มใช้งานอย่างเป็นทางการในวันที่ 15 มิถุนายน 1987 และถูกใช้งานอย่างกว้างขวาง เริ่มจาก Web Browser อย่าง Mosaic ตามมาด้วย Netscape ซึ่ง Netscape นี่แหละที่เป็นตัวทำให้ GIF สามารถเล่นวนเป็นลูปได้ไม่สิ้นสุด และในช่วงแรกภาพกราฟฟิคสกุล GIF นิยมใช้เพื่อดึงความสนใจคนและให้คนกดคลิ๊กเพื่อลิงค์ไปยังหน้าอื่นๆ ต่อไป 

เมื่อเว็บเริ่มมีการพัฒนาให้ซับซ้อนมากขึ้นเรื่อยๆ มีการพัฒนากราฟฟิครูปแบบอื่นๆ เช่น Flash หรือ JavaScript  ทำให้ GIF เองถูกมองว่าเป็นอะไรที่ผิดยุคผิดสมัยอยู่ช่วงหนึ่ง จนกระทั่งวัฒนธรรมการใช้ GIF กลับมาฮิตอีกครั้งเมื่อ Reddit, Twitter, Tumblr ก่อกำเนิดและทำให้ GIF กลายเป็นการสร้างมีมล้อเลียน และกลายเป็นวัฒนธรรมการแสดงออกทางอารมณ์แทนคำพูดได้ดีจนถึงปัจจุบันนี้ 

ต่อให้เทคโนโลยีทางอินเตอร์เน็ตจะก้าวไกลไปแค่ไหน แต่ก็ยังฆ่าความอมตะของ GIF ไม่ได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อ Giphy ที่เป็นแหล่งเก็บไฟล์ GIF ขนาดใหญ่โดน Facebook (หรือปัจจุบันคือ Meta) ซื้อไปในปี 2020 ด้วยมูลค่ากว่า 400 ล้านเหรียญ นั่นแสดงว่าอนาคตของ GIF น่าจะยังไปได้อีกไกล 

เมื่อปี 2012 ซึ่งครบรอบ 25 ปีของ GIF ตัว Steve Willhite เองก็ได้รับรางวัล Webby Lifetime Achievement Award (Webby Awards ถือเป็นรางวัลระดับโลกของคนทำสื่ออนไลน์) โดยที่ Trevor ได้บอกว่า GIF เป็นเพียงผลงานเล็กๆ ชิ้นหนึ่งของ Steve Willhite เท่านั้น เพราะเขาได้สร้างสรรค์ผลงานอัจฉริยะอื่นๆ อีกมากมายให้กับโลกใบนี้ และถึงแม้เขาจะเพิ่งจากโลกเราไปเมื่อวันที่ 14 มีนาคม 2022 ที่ผ่านมา แต่ผลงานของเขาจะยังคงอยู่กับเราไปอีกนานแสนนาน 

ที่มาของข้อมูล

• How Steve Wilhite created GIF, the graphics format that ate the world
• Steve Wilhite, the inventor of the GIF, dies aged 74 after COVID-19 battle
• The GIF is 30 years old. It didn’t just shape the internet — it grew up with the internet.