ชวนดู 5 สารคดีดีไซน์ฟรีจาก Gary Hustwit ผู้สร้างสารคดี Helvetica อันโด่งดัง

ปฏิเสธไม่ได้อีกแล้วว่า วิกฤตการณ์ COVID-19 ได้ส่งผลต่อวิถีชีวิตของมนุษย์อย่างรุนแรง เพราะไม่เพียงแต่รัฐบาลประเทศต่างๆ ที่กำลังได้รับผลกระทบจากไวรัสชนิดนี้ จะประกาศขอความร่วมมือประชาชนให้กักตัวเองอยู่แต่ในบ้าน งดเว้นพบปะสังสรรค์เพื่อลดความเป็นไปได้ต่อการกระจายตัวของโรคระบาด หากในฝั่งของประชาชนเองก็ต้องปรับเปลี่ยนรูปแบบการดำเนินชีวิตชนิดที่เรียกได้ว่า ‘หน้ามือเป็นหลังมือ’ 

จากครั้งหนึ่ง โลกภายนอกบ้านคือ พื้นที่ของการทำกิจกรรม มาบัดนี้ ผู้คนที่ต้องกักตัวอยู่แต่ในบ้านจึงเริ่มหันมาให้ความสำคัญต่อการสร้างสรรค์กิจกรรมต่างๆ ที่เกิดขึ้นได้ภายในบ้าน แน่นอนว่า หนึ่งในกิจกรรมที่ได้รับความนิยมสูงสุดในช่วงเวลานี้คือ ‘การดูหนัง’ สตรีมมิ่งแพลตฟอร์มอย่าง Netflix มีตัวเลขผู้สมัครพุ่งสูงขึ้นอย่างเห็นได้ชัด ในภาคธุรกิจก็เรื่องหนึ่ง แต่ขณะเดียวกัน ก็มีผู้กำกับภาพยนตร์ที่ตระหนักถึงนัยสำคัญที่การดูหนังกลายเป็นกิจกรรมยอดนิยมในช่วงวิกฤตการณ์นี้ จนผู้กำกับภาพยนตร์หลายๆ คนเริ่มหันมาปล่อยภาพยนตร์ของพวกเขาผ่านสตรีมแพลตฟอร์มต่างๆ เพื่อให้ผู้ชมทั่วโลกได้มีตัวเลือกต่อการรับชมภาพยนตร์ที่เพิ่มขึ้นนั่นเอง 

Gary Hustwit คือหนึ่งในผู้กำกับสารคดีที่ตัดสินใจปล่อยผลงานหลายๆ เรื่องของเขาให้ได้ชมกันบนโลกออนไลน์ แต่ก่อนที่เราจะไปดูกันว่า มีสารคดีเรื่องใดกันบ้าง เรามาทำความรู้จักผู้กำกับคนนี้กันหน่อยดีกว่า 

Hustwit คือผู้กำกับภาพยนตร์ และสารคดีชาวอเมริกัน แรกเริ่มเดิมที เขาไม่ได้มีความคิดจะเป็นผู้กำกับ แต่เพราะลูกบ้าที่อยากจะดูสารคดีเกี่ยวกับวงการดีไซน์ Hustwit จึงตัดสินใจลุกขึ้นมาถ่ายทำสารคดีเป็นของตัวเอง โดยที่ Helvetica (2007) สารคดีเรื่องแรกของเขาที่มุ่งสำรวจความสำคัญของฟอนต์ Helvetica ในวงการดีไซน์ได้สร้างชื่อเสียงให้เขาอย่างถล่มทลาย จน Hustwit เลือกจะสร้างสารคดีเรื่องอื่นๆ ต่อ และเกิดเป็น ‘ไตรภาคการดีไซน์’ (Design Trilogy)สารคดีสามเรื่องที่มุ่งสำรวจประเด็นการออกแบบในสามวงการต่างๆ อย่างลึกซึ้ง ประกอบไปด้วย Helvetica สารคดีแจ้งเกิด Objectified (2009) สารคดีที่ว่าด้วยการออกแบบผลิตภัณฑ์ และสิ้นสุดลงที่ Urbanization (2011) สารคดีที่ว่าด้วยการออกแบบเมือง 

ความสนใจของ Hustwit นั้น เจาะจงเป็นพิเศษที่ประเด็นการออกแบบในสังคมตะวันตก โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสังคมยุโรป และอเมริกัน เขาเคยให้สัมภาษณ์กับนิตยสารฉบับหนึ่งไว้ว่า “ผมชอบที่จะให้ความสำคัญกับสิ่งของในชีวิตประจำวันที่เรามักจะมองข้ามอยู่บ่อยๆ โดยพยายามจะเปลี่ยนมุมที่ผู้คนมีต่อสิ่งนั้นๆ ผ่านผลงานของผม” 

ในช่วงวิกฤตการณ์ COVID-19 นี้ Hustwit ได้ตัดสินใจปล่อยสารคดี 5 เรื่องของเขาให้ได้ชมออนไลน์กันแบบฟรีๆ ไล่เรียงกันไปตามลำดับ เริ่มต้นจาก ‘Helvetica’ ‘Objecitified’ ‘Urbanized’ ‘Workplace’ และ ‘RAMS’

Helvetica (2007) คือสารคดีว่าด้วย ‘ฟอนต์’ ชุดแบบอักษรที่ปรากฏอยู่ในวัตถุต่างๆ รอบตัว ไม่ว่าจะเป็นหนังสือ โปสเตอร์ ฉลากยา และราคาสินค้า โดยท่ามกลางฟอนต์ต่างๆ ที่มีอยู่มากมาย Helvetica คือหนึ่งในฟอนต์ที่ถูกใช้งานมากที่สุด สารคดีเรื่องนี้มุ่งจะเปิดเผยให้เห็นความสำคัญ และอิทธิพลที่ฟอนต์ Helvetica ต่อการรับรู้ และการดำเนินชีวิตประจำวันของมนุษย์ Hustwit มองว่า ฟอนต์เองก็เป็นสิ่งหนึ่งที่มักจะถูกละเลยความสนใจ ทั้งๆ ที่แค่เพียงหันไปมองรอบกาย เรากลับจะพบว่า สิ่งต่างๆ รอบตัวล้วนแล้วแต่มีฟอนต์เป็นส่วนประกอบสำคัญแทบจะทั้งนั้น ฟอนต์ช่วยให้ภาษาของหนังสืออ่านได้ง่ายสบายตา เช่นกันที่ฟอนต์ก็ช่วยดึงดูดสายตาให้กับโปสเตอร์หนัง และป้ายโฆษณาที่แปะอยู่ทั่วบ้านทั่วเมือง

Objectified (2009) คือสารคดีที่มุ่งสำรวจวัตถุในชีวิตประจำวัน โดยเปิดเผยให้เห็นถึงความสัมพันธ์ และวิธีคิดของดีไซเนอร์ผู้ออกแบบวัตถุชิ้นนั้นๆ ขึ้นมา ความน่าสนใจของสารคดีเรื่องนี้คือการเปิดเผยให้เห็นความซับซ้อนที่ไม่ค่อยถูกรับรู้นักของกระบวนการออกแบบวัตถุชิ้นหนึ่งๆ ที่กว่าจะได้มาซึ่งผลิตภัณฑ์ที่จัดวางอยู่ในบ้านเรือนของเรา ไม่ได้รวดเร็ว หรือง่ายดายอย่างที่คิด แต่กลับเกิดขึ้นจากหยาดเหงื่อ ความตึงเครียด และการคิดแล้วคิดอีก ออกแบบแล้วออกแบบอีก กระทั่งได้ผลิตภัณฑ์ที่ดีไซเนอร์พึงพอใจ

Urbanized (2011) คือสารคดีที่ให้ความสำคัญกับเมือง และการออกแบบเมือง Hustwit พาเราไปสำรวจการออกแบบเมืองต่างๆ ทั่วโลก ผ่านการตั้งคำถามว่า ‘อะไรทำให้เมืองเป็นพื้นที่ของการอยู่อาศัยได้’ เขาได้ตั้งคำถามนี้ต่อบุคคลในแวดวงต่างๆ ที่ล้วนเกี่ยวข้องกับความเป็นเมืองไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง เช่น นักวางผังเมือง นักลงทุน ประชาชนในเมือง ไปจนถึงแรงงานที่ใช้ชีวิตอยู่ในเมือง โดยที่คำตอบจากบุคคลเหล่านี้ได้ชี้เห็นหัวใจสำคัญของการออกแบบเมืองคือ การมุ่งสร้างสมดุลให้กับเมือง

Workplace (2016) คือหนึ่งในโปรเจกต์ของ Hustwit ในเทศกาล Venice Architecture Biennale ปี 2016 โดยที่สารคดีเรื่องนี้มุ่งตั้งคำถามกับพื้นที่เล็กๆ อย่างออฟฟิศ ผ่านสารคดีเรื่องนี้ Hustwit ได้พาเราย้อนทบทวนความหมาย และพัฒนาการของออฟฟิศจากอดีตถึงปัจจุบัน ก่อนจะพาเราสำรวจแนวคิด และนวัตกรรมต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการสร้างพื้นที่ออฟฟิศ รวมถึงทิศทางการเปลี่ยนแปลงต่อนิยามความเป็นออฟฟิศที่จะเกิดขึ้นในอนาคตอันใกล้ 

RAMS (2018) สารคดีเรื่องล่าสุดของ Huswit ที่ในคราวนี้ เขาโฟกัสไปที่ Dieter Rams ดีไซเนอร์ชาวเยอรมันคนสำคัญที่เป็นที่รู้จักในฐานะดีไซเนอร์ผู้ปฏิวัติดีไซน์ของเครื่องใช้ Braun แบรนด์สินค้าชื่อดังของเยอรมนี ความน่าสนใจของ Rams อยู่ที่อุดมการณ์ในการออกแบบวัตถุต่างๆ ที่ไม่เพียงแต่จะคำนึงถึงรูปแบบการใช้งาน หากเขายังให้ความสำคัญกับ ‘การมีส่วนต้องรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม’ ในแง่นี้ ปรัชญาการออกแบบของ Rams จึงมุ่งเน้นการผลิตที่จะลดปริมาณการใช้วัสดุ และการใช้พลังงานให้ได้มากที่สุดเพื่อให้สอดคล้องกับความมุ่งมั่น และอุดมการณ์ของเขา

สารคดีของ Huswit สามารถรับชมออนไลน์ได้แล้ววันนี้ที่ ohyouprettythings.com/free โดยสารคดีที่กำลังฉายอยู่ในตอนนี้คือ Objectification ซึ่งจะสามารถรับชมได้ถึงวันที่ 31 มีนาคม ทั้งนี้ สารคดีแต่ละเรื่องจะมีระยะเวลาการฉายหนึ่งสัปดาห์เต็มๆ 

ท่ามกลางความตึงเครียดของวิกฤตการณ์ COVID-19 อย่างน้อยการที่ผู้กำกับสารคดีอย่าง Gary Hustwit ได้เปิดให้ชมสารคดีของเขากันแบบฟรีๆ ก็ถือเป็นเรื่องราวดีๆ ที่ช่วยสร้างคุณค่าให้กับช่วงเวลาที่ต้องกักตัวอยู่แต่ในบ้านได้ไม่น้อยเลย

เรื่อง : Kpit 
ภาพ : hustwit.com

อ้างอิง : hustwit.com